Szpital Dziecięcy Kompleksowej Rehabilitacji „Górka”
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Specjalistyczny Szpital Ortopedyczno-Rehabilitacyjny „Górka” – jeden z najbardziej znanych szpitali w Polsce, jednocześnie pierwsze w kraju sanatorium dla dzieci[1]; zlokalizowany w południowej, sanatoryjno-parkowej części świętokrzyskiego uzdrowiska, Buska-Zdroju.
 | |
| Dewiza |
Dbamy o naszych pacjentów, a wszystko co robimy, robimy z pasją! |
|---|---|
| Data założenia |
1926 |
| Typ szpitala |
szpital rehabilitacyjny |
| Państwo | |
| Adres |
ul. dr Sz. Starkiewicza 1 |
| Dyrektor |
Artur Durda |
Położenie na mapie Buska-Zdroju  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu buskiego  | |
Położenie na mapie gminy Busko-Zdrój  | |
 50°27′00,6480″N 20°43′03,9000″E | |
| Strona internetowa | |
Sanatorium utworzył w latach 20. XX w. dr Szymon Starkiewicz. Aktualnie szpital specjalizuje się w leczeniu dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, jak również prowadzi leczenie szpitalne, rehabilitacyjne, operacyjne i ambulatoryjne wielu schorzeń i urazów narządu ruchu w pełnym zakresie chirurgii ortopedycznej. W ramach swej działalności „Górka” współpracuje z wieloma ośrodkami naukowymi i medycznymi w kraju i za granicą.
W ostatnich latach szpital został wyremontowany i w 2016 roku oferuje:
- 123 miejsca dla dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym,
- 41 miejsc dla pacjentów ze schorzeniami ortopedycznymi.
Inspiratorem i promotorem powstania „Górki” był dr Szymon Starkiewicz. Budowę rozpoczął 31 grudnia 1918 roku, przystępując wraz z żoną Kazimierą i synami (Witoldem i Jerzym)[uwaga 1], do kopania gliny na wzniesieniu nazywanym „Żwirową Górką” – pustym wzniesieniu koło Zbludowic, niedaleko od buskiego parku zdrojowego i sanatorium „Marconi”. Z tej gliny wypalano cegły w utworzonej nieopodal cegielni[3].
Początkowo dzieci leczono w Busku, w wynajętych pokojach willi „Wiktoria” (30 miejsc). Od roku 1921 dr Starkiewicz organizował również, dla dzieci z Zagłębia, sezonowe kolonie letnie. Początkowo dzieci zajmowały sześć „namiotów bessemerowskich” (każdy na 30 łóżeczek), otrzymanych od Amerykańskiego Czerwonego Krzyża wraz z wyposażeniem 150. szpitalnych łóżeczek. W kolejnych latach wybudowano oszklone pawilony, zaprojektowane bezpłatnie przez architekta Jana Witkiewicza[4][uwaga 2].
Kamień węgielny pod budowę głównego gmachu pierwszego w Polsce sanatorium dla dzieci położono w roku 1922. Budowa była początkowo finansowana z prywatnych składek (szczególnie hojnym ofiarodawcą był inż. Stanisław Knothe[uwaga 3]), a w kolejnych latach uzyskała finansowe wsparcie powstających Kas Chorych i Ministerstwa Zdrowia[3].
W roku 1924 Szymon Starkiewicz został oficjalnie mianowany dyrektorem sanatorium, które nosiło początkowo nazwę „Sanatorium »Górka« Kolonia Lecznicza Dziecięca im. dr. med. Rektora J. Brudzińskiego w Busku-Zdroju” (pełniło tę funkcję, z kilkuletnią przerwą w okresie okupacji, aż do roku 1949)[3].
Na potrzeby szpitala, z myślą zmniejszeniu kosztów zaopatrywania dzieci w świeże produkty, założono gospodarstwo rolne z sadem, ogrodem oraz z budynkami do hodowli. Na należącym do szpitala terenie, na północnym stoku wzniesienia, utworzono park, wybudowano boisko i staw. Ukończony Szpital „Górka” zaczął przyjmować pierwszych małych pacjentów w roku 1926[3].
Ponieważ gruźlica kostno-stawowa (głównie to schorzenie miało być leczone w „Górce”) wymaga długotrwałego pobytu pacjenta w szpitalu, zadbano o kształcenie i rozwój intelektualny dzieci podczas okresu leczenia. Przy dużym współudziale drugiej żony dr. Starkiewicza – Wandy, dr filozofii i pedagoga pedagogiki specjalnej, w ośrodku zaczęła funkcjonować przyszpitalna szkoła. Pierwszym jej dyrektorem został Eustachy Kuroczko, wieloletni działacz Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci[8].
Lata okupacji niemieckiej to czas, gdy hitlerowcy zajęli obiekt i zamienili go w szpital dla dorosłych. Placówka wróciła do swojej pierwotnej funkcji w roku 1945. W roku 1949 sanatorium upaństwowiono, a jego założyciel i wieloletni dyrektor, dr Szymon Starkiewicz, został odwołany. Jego funkcję przejęła dr Aniela Żwan-Goldschmielowa. W roku 1950 w sanatorium wybuchł pożar, który spowodował częściowe zniszczenie zabudowań. Remont i renowacja trwały do 1 września 1952 r., kiedy to szpital ponownie otworzył się dla małych pacjentów, oferując rozszerzony o chorobę Heinego-Medina zakres leczenia. Razem z otwarciem wyremontowanej placówki zaczął nią kierować nowo mianowany dyrektor dr Franciszek Bloch. Od roku 1953 do sanatorium zaczęto przyjmować na leczenie pacjentów z chorobą Little’a – schorzeniem, które od roku 1965 w Polsce przyjęto nazywać mózgowym porażeniem dziecięcym[3][9].
Kolejnym dyrektorem „Górki” został mianowany w roku 1955 dr Franciszek Jakszewicz, który uruchomił pierwszy blok operacyjny (1956). Po śmierci dr. Jakszewicza stanowisko dyrektora pełnili krótko dr Chrostowska i dr J. Przybylik. W roku 1969 nowym dyrektorem placówki został doc. dr hab. Tomasz Goryński, za którego kadencji wprowadzono daleko idące zmiany. W tym okresie, w uznaniu zasług twórcy i inicjatora „Górki”, dr. Szymona Starkiewicza, obiekt został przemianowany na: Dziecięcy Szpital Kompleksowej Rehabilitacji „Górka” jego imienia[9].
Kilka miesięcy przed śmiercią dr. Goryńskiego (1988) stanowisko dyrektora objął dr Janusz Maria Dobrowolski[9], który piastował je do kwietnia 2008 r. Od 1 czerwca 2012 dyrektorem szpitala jest Jadwiga Karcz[1].
11 lutego 2016 roku w szpitalu dokonano uroczystego otwarcia nowoczesnego oddziału ortopedii dla dzieci, liczącego 35 miejsc, w tym 24 przeznaczonych dla rehabilitacji ogólnoustrojowej. Ściany oddziału zdobią unikalne grafiki wykonane przez Macieja Kota[10].
Stanowisko dyrektora szpitala piastowali kolejno[1]:
- dr Szymon Starkiewicz (1924–1949)
- dr Aniela Goldschmiel (1949–1952)
- dr Franciszek Bloch (1952–1955)
- dr Franciszek Jakszewicz (1955–1968)
- dr Chrostowska (1968)
- dr J. Przybylik (1968)
- dr hab. Tomasz Goryński (1969–1988)
- dr Janusz Maria Dobrowolski (1988–2008)
- Bartosz Stemplewski (kwiecień 2008 – 19 września 2010)
- lek. med. Przemysław Potasz (20 września 2010 – 31 sierpnia 2011)
- Jadwiga Karcz (od 1 czerwca 2012 do 2018)
- Marek Arabski (od stycznia 2019 do stycznia 2023)[11]
- Artur Durda[12]
![Thumb](#/media/Plik:People_of_"Górka"_ca_1920.jpg)
Ludzie z „Górki” (ok. 1920)
Sanatorium w namiotach (dar Amerykańskiego Czerwonego Krzyża)
Letnia kuracja dzieci w nowych pawilonach
Nowy budynek i młody sad
- „Lista członków pierwotnego »Komitetu Budowy Kolonji w Busku« od jesieni 1918 r. do lipca 1922 r. oraz członków założycieli i członków honorowych. (W porządku chronologicznym)” została zamieszczona na kilku stronach książeczki Zygmunta Kisielewskiego Czyn, nie łza (1928). Na pierwszych 10 pozycjach znaleźli się: 1. Dr. Starkiewicz Szymon – Górka, 2. Starkiewiczowa Kazimiera – Górka, 3. Starkiewicz Jerzy – Górka, 4. Starkiewicz Witold – Górka, 5. Nagórska Anna, nauczycielka – Leśna, 6. Knothe Stanisław, inżynier – Sosnowiec, 7. Przedpełski Stanisław, inżynier – Sosnowiec, 8. Nizioł Jakób – Owczary, 9. Ficek Adam – Zbludowice, 10. Kap. Jarosz, nadleśny – Pińczów[2].
- W książce Czyn, nie łza (1928) Zygmunt Kisielewski zamieścił plan sytuacyjny, na którym wskazano położenie obiektów: pawilon główny, domek administracyjny, inspekty, kuchnia sezonowa, barak do rozebrania, mieszkania personelu, elektrownia, warsztat ślusarski, magazyn, przychodnia, namioty kolonii sezonowych, projektowana łazienka, domek administratora folwarku, stajnie i obora, gnojownik, otwór wiertniczy z wodą siarczanową[5]. Obiekty powstały w okresie 10 lat od chwili, którą autor opisał słowami[6]:
Kiedy cała Polska zajęta była wojną i polityką, gdy wśród chaosu, nieraz omackiem szukano drogi pośród gruzów, gdzieś tam w Busku, w dziurze, oddalonej 50 klm. od stacji kolejowej, jakiś nieznany lekarz prowincjonalny, ogłasza drukiem, iż właśnie dn. 31 grudnia 1918 r. przystąpił „wraz z żoną i synami do kopania gliny na zimę, do wyrobu cegły”. przeznaczonej na budowę wielkiego, na 200 dzieci obliczonego sanatorjum.
- O hojnym darze Stanisława Knothe Zygmunt Kisielewski napisał w roku 1928, w książce Czyn, nie łza[7]:.
Bywają pieniądze mające właściwość samorodztwa. Ten dar p. Knothego, wynoszący na złote 19,230, rozmnożył się w szczęśliwych rękach założyciela Kolonji do 2 miljonów zł. Za te kilkanaście tysięcy złotych zakupił w listopadzie 1918 r. twórca Kolonji, 10 morgów gruntu nieużytku, a wypalając na tym kawałku cegłę i budując z niej, rozszerzał instytucję, dokupywał ziemi, stawiał wciąż nowe domy, domki, szopy, warsztaty, tak, że obecnie wartość Kolonji wynosi 2 miljony zł.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
